Sizleri kısaca tanıyabilir miyiz?
Dr. Serap Keskin Tunç: Van doğumluyum. Çukurova Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun oldum, sonra Van Yüzüncü Yıl ve Gazi Üniversitelerinin Ağız Diş ve Çene Cerrahisi Anabilim Dallarının ortak doktora programını tamamladım. Doktor unvanı aldıktan sonra Van YYÜ Diş Hekimliği’nde aynı bölümde Doktor Öğretim Üyesi olarak göreve başladım ve halen devam etmekteyim. Dento alveolar cerrahi, oral implantoloji, oral patoloji, oral mikrobiyoloji ve dental lazerler alanında klinik ve akademik çalışmalarıma devam etmekteyim. Ayrıca evli ve 1 çocuk annesiyim.
Dr. Mehmet Emin Toprak: Adıyamanlıyım. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun oldum, daha sonra Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Anabilim Dalı’nda doktora
eğitimimi tamamladım. 2018 yılından beri aynı anabilim dalında akademik çalışmalarımı sürdürmekteyim. Ortognatik cerrahi, oral implantoloji, maksillofasiyal travmatoloji ve ağız hastalıkları gibi mesleki ilgi alanlarımda klinik çalışmalarımı sürdürmekteyim.
Diş hekimlerinin Covid-19 hakkında bilgi düzeyleri ve tutumlarını değerlendirdiğiniz bir araştırma gerçekleştirdiniz. Bu araştırmanın amacı hakkında neler söylemek istersiniz?
Yaptığımız çalışmada Türkiye’deki diş hekimlerinin, Covid-19 ile ilgili bilgi düzeylerini ve sahip oldukları Covid-19 algısı doğrultusunda, pandemi süresince mesleklerini icra ederken geliştirdikleri tutumların araştırılmasını amaçladık.
Çalışmanız hangi tarihlerde, nasıl gerçekleştirildi? Kaç diş hekimi ankete katıldı? Katılımcıların demografik özellikleri hakkında bilgi verir misiniz?
Bu anket çalışması pandeminin yoğun olarak yaşandığı Mayıs 2020 içinde gerçekleştirildi. Türkiye’nin çeşitli şehirlerinden toplam 423 diş hekimi ankete katıldı. Çalışma grubu Türkiye’deki devlete bağlı ağız ve diş sağlığı hizmeti veren kurumlarda, özel kliniklerde, hastanelerde veya üniversitelerde çalışan diş hekimlerinden oluşuyordu. Verileri toplamak için Google Formlar’ın online anketleri kullanıldı. Ankete katılan hekimlerin çoğunluğu kadın ve 30 yaşından büyük diş hekimlerinden oluşmaktaydı. Sonuçlarımıza göre mesleki tecrübe açısından homojen bir dağılım olduğu gözlendi. Bölgelere göre en yoğun katılım İç Anadolu Bölgesi’ndeki hekimler tarafından olurken, en düşük katılım ise Karadeniz Bölgesi’ndeki hekimler tarafından sağlandı. Çalışmaya katılan hekimlerin yoğunluklu olarak devlet kurumlarında veya üniversitelerde çalışanlar olduğu gözlendi.
Bu çalışmaya katılan diş hekimlerinin büyük bir kısmının Covid-19 konusundaki bilgi düzeyinin ortalamanın üzerinde olduğu görüldü. Hastalığın semptomları, bulaşma yolları, enfeksiyondan korunmak için gerekli ekipman ve klinik koşullarında alınması gereken tedbirler konusunda hekimlerin büyük bir kısmında bilinç oluştuğu ve bu bilincin tutumlara da yansıdığı görüldü. Oluşturulan doğru cevaplar üzerinden elde edilen Covid-19 bilgi düzeyi puan toplamı değerlendirildiğinde hekimlerin yüzde 10’unun Covid-19 konusunda kendilerine yöneltilen sorular konusunda yüzde yüz doğru bilgiye sahip olduğu ve 423 hekimin yüzde 61’nin Covid-19 konusunda ortalamanın üstünde bilgiye sahip olduğu tespit edildi. Ayrıca kadın hekimlerin bilgi düzeylerinin erkeklere göre daha yüksek olduğu tespit edildi.
Diş hekimlerinin bilgi edinme yolları hakkında nasıl sonuçlar buldunuz?
Covid-19 sürecine dair ana bilgi kaynağı konusunda hekimlerin büyük çoğunluğunun Sağlık Bakanlığı’nı (%41,4) ve internet/sosyal medyayı (%30,7) takip ettikleri gözlendi.
Hekimlerin Yüzde 75,2’si Çok Kaygılı
Pandemi diş hekimlerinin kaygı seviyelerine nasıl yansıdı? Kaygı sebepleri hakkında neler söylemek istersiniz?
Hekimlerin çok büyük bir kısmı süreçle ilgili olarak (%75,2) çok kaygılı olduklarını ifade etti. Hekimlerin belirttikleri kaygı düzeyi grupları incelendiğinde ise çok kaygılı olduğunu belirten hekimlerin bazen kaygılı olan ve kaygı duymayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde daha yüksek bilgi düzeyine sahip oldukları görüldü.
Önceki soru ile bağlantılı olarak diş hekimlerinin mesleklerini sürdürme konusundaki tutumları pandemiden nasıl etkileniyor?
Salgın sırasında mesleğini yapmaya devam eden hekim sayısına bakıldığında büyük bir çoğunluğun Sağlık Bakanlığı’nın tavsiye ettiği gibi sadece acil tedavi hizmetleri verdiği (%60,8), yüzde 14,4’ünün koruyucu ekipmanla çalıştığı, yüzde 15,4’ünün klinik hizmeti vermeyi tümüyle durdurduğu görüldü. Ancak yüzde 9,5’inin hiçbir ek önlem almadan rutin klinik uygulamalarına devam ettiği tespit edildi. Tabi ki çalışmanın yapıldığı tarihten bu yana birçok durum değişti, sonuçlar Mayıs ayına aittir.
Eklemek istedikleriniz?
Bu araştırma ile pandemi sürecinde hastalara yakın temasla işlem yapan Türk diş hekimlerinin, gerek bilgi edinme konusunda gerekse enfeksiyondan korunma ve yayılmasını önleme konusunda başarılı olduklarını gözlemledik. Pandeminin sona erdiği, kaygı duymadan mesleğimizi icra edebildiğimiz günlerin en kısa sürede gelmesini diliyorum.
Bu röportaj, Dişhekimliği Dergisi’nin 141’inci sayısında, Covid-19 Kapak Konusu içerisinde yayınlanmıştır. Dergiye buradan abone olabilirsiniz.
Röportaj: Elvan Genç (VYG)
