Prof. Dr. Yegane Güven:

“Ülkemizdeki dişhekimliği fakülteleri içindeki tek öğrenci araştırma kulübüyüz”

1992-93 öğretim döneminde kurulan İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Öğrenci Araştırma Kulübü su ana kadar 15 kongreye imza attı. Türkiye’deki diş hekimliği fakülteleri içinde tek öğrenci kulübü olan kulübün koordinatörlüğü’nü fakültenin öğretim üyelerinden Prof. Dr. Yegane Güven yapıyor. Güven ile geçtiğimiz Mayıs ayında gerçekleştirdikleri 15. kongrelerini, kulübün faaliyetlerini ve bilimsel araştırmaların öğrencilere katkılarını konuştuk.

Sayın Güven kısaca sizi tanıyabilir miyiz?

1975 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı’nda ihtisasa başladım. 1979’da uzmanlığımı tamamlayarak aynı üniversitenin Dişhekimliği Fakültesi’ne uzman olarak atandım. Daha sonra doktora ve doçentliğimin ardından profesörlük unvanını kazandım. Temel Bilimler Bölümü’nde Biyokimya Bilim Dalı’nda görev yapıyorum.

İstanbul Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Öğrenci Araştırma Kulübü nasıl doğdu?

Öğrenci Araştırma Kulübü’nün kurulması fikri 1990 yılında diş hekimliği fakültesinin birinci sınıfından dört öğrencimizin araştırma yapma isteğiyle başladı. Bu öğrenciler yaptıkları çalışmaları o yıllarda yapılmakta olan 6. Uluslararası Tıp Bilimleri Öğrenci Kongresi’nde tebliğ ettiler. Daha sonra yine bizim öğrencilerimizin bir kısmı bana gelerek araştırma kulübü kurmak istediklerini ve bu işe yardımcı olup olamayacağımı sordular. Ben de gönüllü olarak bu işte yer alacağımı söyledim ve böylece çalışmalarımız başladı. Öğrenci Araştırma Kulübü 1992-93 öğretim döneminde kuruldu. Öğrenciler ilk toplantıları 1993 yılında yaptılar. Şu ana kadar 15 tane bilimsel toplantı gerçekleştirildi. Toplantılar diş hekimliği fakültesinde organize edildi. Aralıksız her sene bu toplantılarımız yapıldı. Sadece geçen yılki etkinliğimizi bu yıl düzenledik. Malumunuz içinde bulunduğumuz yıl diş hekimliğinin ve fakültemizin kuruluşunun 100. yılı.

Geçtiğimiz Mayıs ayında gerçekleştirdiniz 15. Bilimsel Toplantınız’dan bahseder misiniz?

İstanbul Üniversitesi Diş hekimliği Fakültesi Öğrenci Araştırma Kulübü 15. Bilimsel Toplantısı 8-9 Mayıs 2008 tarihlerinde diş hekimliği fakültesi’nde gerçekleştirildi.Bu yıl bir organizasyon komitesi kurduk. Öğrencilerimiz olan Sevin Erol(başkan), Utku Üretürk ve Gizem Karagöz diğer öğrencileri örgütlediler. Önceki toplantılara göre çapı biraz daha büyüktü. Uluslararası katılımlı oldu. Almanya’dan üç öğrenciyi ağırladık. İkisi sunum yaptı. Glasgow Üniversitesi’nde Dr. Josie Beeley davetli konuşmacımız olarak kongremize geldi. Moleküler düzeyde diş hekimliği araştırmalarını anlattı. Türkiye’den ise Başkent Üniversitesi’nden 18, Kırıkkale ve Ondokuz Mayıs Üniversiteleri’nden öğrenciler katıldı. Geçen 15 yıl içinde gerçekleşen toplantılarımızda 481 öğrenciyle 186 araştırma yapıldı. Bu hiç de azımsanmayacak bir rakam. Türkiye’deki diş hekimliği fakülteleri bünyesinde böyle bir araştırma kulübü bulunmuyor. Zaman zaman diğer üniversitelerden öğrenciler tebliğlerini sunmak amacıyla kongrelerimize iştirak ediyorlar. “Yurt dışında var mı?” diye sorarsanız şunu söylemek isterim. ABD’deki bir dişhekimliği fakültesinin dekanının yazdığı yazıyı okumuştum. “Bizin için öğrenci araştırmalarını yaptırmak hayalden öte bir şey değil” yazmıştı. Hemen kendisiyle bir mesaj gönderdim. Hatta bu yanıt uluslararası bilimsel bir dergide(J Den Res)yayınlandı. Fakültemizde yurtdışıyla kıyaslanmayacak derecede çalışma yapılıyor. Bu çok önemli bir özellik. Bunun duyulmasını istiyorum. Bu kadar yoğun bir eğitim döneminde araştırma yapmayı istemenin altının çizilmesi gerektiğine inanıyorum.

Son toplantınızda sunulmak üzere hangi konularda araştırma yapıldı?

Etkinliğimizde endodonti dışındaki bütün bilim dallarına ilişkin konular vardı. 63 öğrenci tarafından hazırlanan 25 araştırma sunuldu. Dilerseniz öğrencilerimizin bu çalışmaları nasıl yaptıklarını anlatayım. Organizasyon komitemiz tarafından dönem başında bir anket yapılıyor. Her öğrenciye form dağıtılıyor ve hangi konularda araştırma gerçekleştirmek isteyecekleri soruluyor. Hatta o kadar özgür bir alanımız var ki çalışmak istedikleri hocalarını bile soruyoruz. Öğrenciler çalışmak istedikleri dalları belirliyor hatta hocalarını seçiyorlar. Sonrasında biz onları bilim dallarına yazıyoruz. Bilim dalları akademik kurulunda görüşülüyor ve fakültedeki tüm öğretim üyeleri bunu destekliyor. Zaten kendilerinin desteklerini inkar edemeyiz. Bizlere yol göstermeseler bu çalışmaları başaramazdık. Her çalışmayı bazen bir bazen de iki ya da üç akademisyenin denetiminde gerçekleştirerek, yapılan toplantıda sunuyorlar. Öğrenciler tek başlarına olabildiği kadar ekip olarak da araştırma yapabiliyorlar. Tamamen gönüllülük isteğiyle yapılıyor.

Geçmiş yıllarda İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonu bu çalışmaları destekliyordu. Öğrenci çalışmalarına belirli bir fon ayırmıştı. Fakat daha sonra bu destek ortadan kalktı. Tekrar araştırma fonuna başvurduk ancak reddedildi. Projeleri para olmadan hayata geçirmek mümkün değil. Şu anda fakültemizin imkânlarıyla, kendi bilim dalımızın imkânlarıyla kaynak sağlıyoruz. Bir materyal ile çalışacaksak materyali satan firmaya projemizi anlatarak buradan destek sağlıyoruz.

Çalışmaları diğer üniversitelere nasıl duyuruyorsunuz?

Bunun için bir ön çalışma yapıyoruz. Altı ay boyunca haftada bir salı günleri toplanarak afişler hazırlıyoruz. Ayrıca web sayfamız da var. Böylelikle yurtiçi ve yurtdışı duyurularımızı gerçekleştiriyoruz. Merkezi İngiltere’de olan Dişhekimliği Fakülteleri Temel Bilimler Öğretim Üyeleri Derneği’nin yönetim kurulunda yer alıyorum. Üç yıl için seçilmiştim, şu an ikinci yılım. Dernekteki arkadaşlarım çeşitli ülkelerden öğretim üyeleri. Bütün posterleri kendilerine göndermiştim. Onlar da öğrencilerine ilettiler. Fakat sınav zamanları olduğundan gelememişlerdi. Önümüzdeki yıl daha fazla katılımın olacağını düşünüyorum. Zaten son kongremizden bir hafta sonra, gelecek kongremizin çalışmalarına başladık.   

Bu türden bilimsel çalışmalar öğrencilere hangi açılardan faydalar sağlıyor?

Yeni anlayışa göre hekim ve diş hekimi tanımı çok değişti. Eskiden usta-çırak ilişkisiyle yetişen el becerisi gelişmiş kişiler dişhekimi olabiliyordu. Oysa şimdi hekimlik yönü ağır basıyor. Bizim öğrencilerimizin de hekimlik yönlerinin ağır basması gerekiyor. Dolayısıyla hekimlik nosyonunu kazanabilmeleri için bilimsel araştırmanın çok büyük katkısı oluyor. Topluluk karşısında sunum yapmaları özgüvenlerinin artmasına neden oluyor. Eğitimde Bologna Süreci adı verilen bir süreç yaşıyoruz. 2010 yılında Avrupa’daki tüm üniversitelerde minimum standartlara ulaşılması gerekiyor. Her ne kadar AB üyesi olamasak da bunun dışında kalamayız. Bu sebeple getirilmiş olan standartlarla ilgili bir proje çalışması yaptılar. Avrupa’daki dişhekimliği fakültelerini geziyorlar, en iyi uygulamaları ve standartları tespit ediyorlar. Raporlarını incelediğimizde öğrenci araştırmalarının eğitimde çok önemli olduğunu vurgulamışlardır. Bu rapor 2000 yılında yayınlanmıştı kı biz zaten yedi yıl öncesinde çalışmalarımıza başlamıştık.

Kulüp olarak kongreler dışında hangi çalışmaları yapıyorsunuz?

Öğrencilerimizin araştırmalarını yıl boyunca belirli periyodlarla takip ediyoruz. Belirli zamanlarda toplantılar gerçekleştirerek çalışmalarında hangi aşamaya geldiklerini değerlendiriyoruz. Tabii ki bu aşamada organizasyon komitemize büyük iş düşüyor.

Siz dişhekimliği fakültelerindeki tek öğrenci araştırma kulübüsünüz. Diğer fakültelerde neden benzeri kulüpler bulunmuyor?

Bir dönem Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi öğrencileri konuğumuz olmuşlardı. Onlar da bir öğrenci araştırma kulübü oluşturmayı çok istiyorlardı. Fakat söz konusu öğrenciler mezun olunca projeleri gerçekleşmedi. Koordinatörlük görevi bana birisi tarafından  verilmedi. Ben gönüllü olduğumdan bugünlere kadar geldik. Sanıyorum işin sırrı burada yatıyor. Bu bir görevlendirmeyle olabilecek bir yapı değil. Eğer çok arzu ederseniz başarabileceğiniz bir çalışmadır. Çünkü gönül vermek ve vakit ayırmak gerekiyor.Daha sonra göreve gelen tüm dekanlar bize destek verdiler. 

Son olarak neler söylemek istersiniz?

Size bir öğrencimden bahsetmek istiyorum. Bu kulübün 15 yıl önceki başkanı Talat Buğur’du. Talat bu yılki kongremizin de onursal başkanıydı. Kendisi çok başarılı bir öğrencimizdi. Başkan olduğu dönemde kulübünü Dünya Genç Dişhekimleri Birliği’nin üyesi yapmıştı. 1994 yılında Avrupa Birliği Dişhekimliği ÖğrencileriToplantısı’nın İstanbul Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi’nde yapılmasını sağlamıştı. Şimdi de çok başarılı bir diş hekimidir. Kendisi bu yıl öğrencilerimiz tarafından kongre onursal başkanı seçildi ve sponsorların bulunmasında büyük rol oynadı. Umarım önümüzdeki yıl da bize destek vermeye devam edecek.    

Kongremize basın maalesef çok fazla ilgi göstermedi. Oysa Rektörlüğümüz’ün Basın Masası aracılığıyla basın davet edilmişti. Fakat hiç kimse kongreyle ilgilenmedi. Buna çok üzülüyorum. Ülkemizde üniversitelere ve bilime gerçek değerin verilmediğini düşünüyorum. Başka birçok aktiviteye koşan medyayı eleştirmek istiyorum.