Ihlara'dan başlayıp Selime'de son bulan 14 kilometre uzunluğunda, 100-150 metreyi bulan yüksekliğiyle Ihlara Vadisi, bozkırın ortasında bir vaha. Ihlara Vadisi'ne inildiğinde doğal ve tarihi güzelliklere kapılmamak mümkün değil...
Aksaray'a 40 kilometre uzaklıkta bulunan, tabiatla tarihin bir arada bulunduğu Ihlara Vadisi'ne, Aksaray-Nevşehir karayolunun 11. kilometresinden sapılarak gidiliyor. Yol boyunca vadinin oluşumunda başrolü oynayan Hasan Dağı, tüm görkemiyle yol boyunca size eşlik eder. Bozkırın ortasından vadiye doğru giderken "Bu çölü mü bu kadar övdüler?" diye düşünebilirsiniz. Fakat yakınlaştıkça aklınızdan çıkaramayacağınız kilometrelerce uzanan vadi gözüküverir. Bir şairin dediği gibi "Anadolu böyledir, hiç ummadığınız bir köşesinde cenneti görüverirsiniz." Doğa, insan, tarih ve sanat olgusunu bir araya getirebilen ve gerçeği ancak kendisine yaklaştığınız zaman simgeleyen Ihlara Vadisi, sakladığı bu sırrı kendisiyle beraber olduğunuzda açıklayacaktır sizlere.
Görkemli kiliseler
Ihlara Vadisi, Hasan Dağı'ndan çıkan bazalt ve andezit yoğunluklu lavların soğumasıyla ortaya çıkan çatlaklar ve çökmeler sonucu oluşmuş. Vadiyi ikiye bölerek akan Melendiz Çayı'da çatlaklardan yol bularak kanyonun bugünkü halini almasını sağlamış. Vadi boyunca devam eden Melendiz Çayı, Aksaray yakınlarında Uluırmak adını alarak Tuz Gölü'ne ulaşıyor. Ihlara'dan başlayıp, Selime'de son bulan vadinin uzunluğu 14 kilometre. Yüksekliği yer yer 100- 150 metreyi buluyor. Yıllardır "asansör koyalım mı" tartışmasının yaşandığı vadiye inip çıkmak, yaz aylarında biraz yorucu. Fakat aşağı indiğinizde kendinizi doğal ve tarihi güzelliklere kaptırmamanız mümkün değil. Kanyonun ortasından ağaçlar arasında şırıl şırıl akan Melendiz Çayı ve birçok tarihi kalıntı... Ihlara Vadisi'nin tarihi, eskilere dayanıyor. Vadi yapısal özelliklerinden dolayı 9. yüzyıldan itibaren keşiş ve rahipler için uygun bir ibadet yeri, savaş ve istila gibi olağanüstü zamanlarda korunma yeri olmuş. Vadi boyunca kayalara oyulmuş barınaklar, mezarlar ve kiliseler bulunmakta. Bazı barınak ve kiliseler yeraltı şehirlerindeki gibi tünellerle bağlantılı. Hıristiyanlığın ilk yıllarından itibaren kayaların kazılmasıyla meydan getirilen bu kiliseler ve iskyerleri Ihlara Vadisi'nde yer alıyor. Vadi içerisinde 105 kilise var fakat bunlardan sadece 14'ü görülebilir durumda. Bu kiliseler günümüze kadar canlılığını ve renk uyumunu çok iyi korumuş. Bugün ziyarete açık olanlardan bazıları şunlar; Eğritaş Kilisesi, Ağaçaltı (Daniel) Kilisesi, Sümbüllü Kilise, Yılanlı Kilise, Kokar Kilise, Pürenliseki Kilisesi, Eskibaca Kilisesi, Saint Georges (Kırkdamaltı) Kilisesi, Direkli Kilise ve Ala Kilise. Kiliselerde "Hz. İsa'nın Doğumu", "Müjde", "Ziyaret", "Mısır'a Kaçış", "Son Akşam Yemeği" gibi İncil'de geçen konular fresko tekniğindeki resimlerle betimlenmiş. 11. yüzyılda Selçuklular'ın bölgeye gelmesiyle kilise yapımı son bulmuş fakat bölgedeki dini hayat devam etmiş. Bölgenin kilise hayatı 1924'deki nüfus mübadelesiyle sona ermiş.
Misafirperverlik
Ihlara Vadisi'ndeki geziyi noktaladıktan sonra ister merdivenlerden isterseniz Belisırma Köyü'nden çıkabilirsiniz. Kanyon iyi bir trekking parkuru. Kondisyonum iyi diyenler Belisırma'dan sonra Selime Kasabası'na kadar yürüyüşe devam edebilir. Belisırma'da Melendiz Çayı kenarına kurulmuş lokantalarda ziyafet çekebilirsiniz. Irmak içerisine kurulmuş masa ve sandalyelerde oturarak yöreye özgü yiyecekleri tadabilirsiniz. Dilerseniz köye çıkıp kahvede tazecik çayınızı yudumlarken misafirperver Anadolu insanıyla sohbete dalabilirsiniz. Belisırma'dan sonra Selime Kasabası yer alıyor. Aksaray'a 28 kilometre mesafedeki Selime'de de kayadan oyma kiliseler var. En önemli kilise Selime Katedrali. Vadinin diğer kısımlarında görülmeyen peri bacalarını, Selime Kasabası'nda görmek mümkün. Aracınızı yol kenarına park ettiğinizde etrafınızın rehberlik hizmeti vermeye gönüllü köylü çocuklarıyla dolduğunu göreceksiniz.
Ne yenir?
Belisırma'da ve ırmak içerisine masa atmış lokantalarda testi kebabı, sac tava, ızgara çeşitleri ve yöresel yemekler yiyebilirsiniz. Aksaray-Ihlara yolu üzerindeki lokantalarda her türlü balık çeşidini bulmanız mümkün. Ihlara'dan yarım saat mesafedeki Aksaray'a giderseniz Aksaray'ın ünlü "Kıymalı ve Peynirli Pide" sinden yemenizi tavsiye ederim.
Nerede kalınır?
Ihlara Vadisi'nin çevresine birçok pansiyon bulunuyor. Konforlu yerlerde konaklamak isterseniz yarım saat mesafedeki Aksaray'da kalabilirsiniz. Vadi içinde kamp yapmak yasak fakat vadi girişindeki tesis önünde çadır kurulabiliyor. Grand Eras Otel: 0382 212 08 08, Ağaçlı Melendiz Otel: 0382 215 24 00, Karballa Hotel: 0382 451 21 06, Star Pansiyon: 0382 453 74 29, Anatolia Pasiyon: 0382 453 74 40, Akar Pasiyon: 0382 453 75 11.
Nasıl gidilir?
Aksaray, doğu ve batı, kuzey ve güney yönlerinde uzanan karayollarının kavşağında ve Kapadokya'nın girişinde yer alıyor. Ankara'ya 220 km., Konya'ya 142 km., İstanbul'a 644 km., İzmir'e 691 km., Antalya'ya 556 km. mesafede. Aksaray-Ihlara arası 40 km. Ihlara'ya gitmek için Aksaray'a gelip Nevşehir yönüne devam ederseniz 11 kilometre sonra sağda Ihlara levhasını göreceksiniz. Sapaktan sonra da yol asfaltı oldukça düzgün.
Yazı ve Fotoğraflar: Dişhekimi Mustafa BEKERECİOĞLU
